Column ATC lid
Hilchard Waalkens
maart 2021

Na jaren van stabiele tot licht stijgende prijzen was het bij de laatste contractbesprekingen wel even slikken voor ons als ATC. Wij zagen uiteraard wel in dat een prijsstijging geen reële verwachting was, maar een verlaging van de contractprijzen staat haaks op de stijgende tendens van onze kostprijs. Als ATC hebben we aangegeven dat er eigenlijk geen ruimte is voor prijsdaling. 

De afgelopen jaren hebben we immers hogere kosten voor beregening en gewasbescherming en door lastige najaars omstandigheden is het rooien er ook niet goedkoper op geworden. Vergeet ook de kosten voor kiemremming niet. En die gestegen kosten werden niet gecompenseerd door betere kilogram opbrengsten. Kortom, we vinden het resultaat om zijn zachts gezegd aan de zuinige kant. Ook omdat de contracteerbare tonnen per hectare zijn verlaagd en de kaasschaaf is gehanteerd bij sommige toeslagen en premies. We mogen ervan uitgaan dat een en ander een tijdelijke ontwikkeling is. Het is een schrale troost dat het beeld met betrekking tot de contractprijzen bij de andere grote aardappelverwerkers in Nederland op hoofdlijnen hetzelfde is.

Eigen afweging

Telers kunnen bij Aviko Potato kiezen voor meerjarige contracten. Je hebt dan de zekerheid van de oude prijs maar dus wel voor minder tonnen per hectare. Wat dat betreft is er sprake van een duidelijke trendbreuk. Waar partijen als Aviko Potato de afgelopen jaren probeerden om steeds meer grondstof via vaste prijs contracten vast te leggen, leidt de huidige onzekere markt tot een gewijzigde koers: minder vastleggen maar wel voor langere tijd.

Naast vaste prijs contracten biedt Aviko Potato een groot palet aan andere mogelijkheden om de aardappelen te vermarkten. De pool presteert gemiddeld over de jaren naar behoren en wie zelf nog wat invloed op het rendement wil hebben, kan kiezen voor klikcontracten of de vrije markt zijn werk laten doen. Elke teler moet hierin zijn eigen afweging maken. Geen bedrijf is hetzelfde en dat geldt ook voor de kostprijs.

Ik beschouw de nieuwe situatie als een soort schaakbord waarbij de uitgangspositie van de verschillende stukken is veranderd. De spelers, dat zijn u en ik, moeten net als Aviko hun positie aanpassen. Wordt het een andere mix van contract, pool, klikcontracten of vrije markt. Of misschien toch overstappen naar meerjarig? Of misschien zelfs even terug in hectares? Denk goed na wat past bij je eigen risicoprofiel, ken je kostprijs en bespreek de opties met je buitendienstmedewerker.

Mooie toekomst

Laten we tenslotte niet vergeten om met wat optimisme naar de toekomst te kijken. De coronadip daargelaten zien we de afgelopen jaren een constant groeiende afzet van friet. De mensen gaan straks weer naar festivals en restaurants en eten daar friet en/of andere aardappelproducten. Nu is al waarneembaar dat de frietconsumptie hoger ligt dan bij de eerste lockdown; dat geeft vertrouwen. Ik ben ervan overtuigd dat er nog steeds een mooie toekomst is voor de aardappelteelt.

Hilchard Waalkens